Peridot (Zeberced) Taşı: Aynı Taşın İki İsmi, İki Hikayesi
Share
Doğal taşlar yüzyıllardır hem estetik görünümleri hem de manevi anlamlarıyla insanların ilgisini çekmiştir. Bu taşlardan biri de göz alıcı yeşil rengiyle öne çıkan Peridot taşıdır. Ancak, özellikle Türkçe ve Osmanlı kültüründe bu taş “Zeberced” adıyla bilinmektedir. Peki, peridot ve zeberced gerçekten aynı taş mı? Bu yazıda bu soruya detaylı bir şekilde yanıt verelim.
Peridot ve Zeberced Aynı Taş mı?
Kısaca söylemek gerekirse, evet. Peridot ve Zeberced aynı taştır.
-
Peridot, Batı dünyasında kullanılan isimdir.
-
Zeberced, Arapça kökenli bir kelimedir ve Türk-İslam coğrafyasında yaygın olarak kullanılmıştır.
Her iki isim de, olivin mineral grubuna ait yeşil renkli değerli taşı tanımlar. Yani aslında farklı isimlerle anılsa da kimyasal ve mineralojik olarak aynı taştan bahsedilir.
Zeberced İsminin Kökeni ve Tarihsel Kullanımı
“Zeberced” kelimesi Arapça kökenlidir ve İslam coğrafyasında Orta Çağ’dan itibaren kullanılmaya başlanmıştır.
-
Osmanlı döneminde saray mücevherlerinde, padişah kaftan düğmelerinde, hanedan takılarında ve dini objelerde zeberced taşı yoğun olarak tercih edilmiştir.
-
Eski metinlerde bu taşın kalbe ferahlık verdiği, zihni aydınlattığı ve kıskançlığı uzaklaştırdığı belirtilir.
-
Zeberced, Anadolu’da ve Orta Doğu’da mücevher ustalarının dilinde yüzyıllarca “yeşil inci” ya da “gece güneşi” olarak anılmıştır.
Peridot İsminin Batı Dünyasındaki Yolculuğu
Peridot adı, Fransızca kökenlidir ve 18. yüzyıldan itibaren Avrupa literatüründe kullanılmaya başlanmıştır.
-
Haçlı seferleri sırasında Orta Doğu’dan Avrupa’ya taşınan zeberced, Batı dillerinde “peridot” ismini almıştır.
-
Özellikle Mısır’daki Kızıldeniz adalarında çıkarılan peridot taşları, Orta Çağ Avrupası’nda en değerli yeşil taşlar arasında sayılmıştır.
-
Hatta bazı tarihi kayıtlar, o dönemde zümrüt ile karıştırıldığını göstermektedir.
Peridot (Zeberced) Taşının Özellikleri
-
Renk: Açık yeşilden zeytin yeşiline kadar değişir.
-
Kimyasal Yapı: Magnezyum ve demir silikat minerali (olivin grubu).
-
Parlaklık: Cam parlaklığına sahip olup şeffaf ya da yarı saydamdır.
-
Çıkarıldığı Yerler: Pakistan, Myanmar, Çin, ABD, Mısır, Norveç ve Tanzanya.
Peridot (Zeberced) Taşının Faydaları
Peridot, hem Batı hem de Doğu kültürlerinde şifalı taşlar arasında önemli bir yere sahiptir.
-
Ruhsal faydaları: Negatif enerjiyi dönüştürür, kalp çakrasını açar, kıskançlık ve öfkeyi azaltır.
-
Bedensel faydaları: Sindirim sistemine iyi geldiği, bağışıklık sistemini güçlendirdiği ve metabolizmayı dengelediğine inanılır.
-
Zihinsel faydaları: Karar verme yeteneğini geliştirir, özgüveni artırır, zihinsel berraklık sağlar.
Burçlarla İlişkisi
Peridot (Zeberced) taşı, özellikle Aslan burcunun taşı olarak bilinir. Ancak aynı zamanda Başak ve Terazi burçları üzerinde de olumlu etkiler gösterdiğine inanılır.
Osmanlı’dan Günümüze: Zeberced’in Değeri
Bugün “peridot” ismi daha yaygın olsa da, Türkiye’de ve İslam coğrafyasında “zeberced” adı hâlâ bilinir ve tarihsel bir değer taşır. Osmanlı hazinelerinde bulunan takılarda zeberced taşı sıkça karşımıza çıkar. Bu da taşı yalnızca bir süs eşyası değil, aynı zamanda kültürel bir miras haline getirmiştir.
Sonuç
Peridot = Zeberced = Olivin’in değerli taş kalitesi.
Farklı isimlerle anılsa da, ikisi de aynı büyüleyici yeşil taşa işaret eder. Batı dünyasında “peridot”, İslam ve Türk kültüründe “zeberced” olarak bilinen bu taş, hem tarihi hem de manevi anlamıyla eşsiz bir değere sahiptir.
