Marifetnâme Nedir? Kadim İlimlerde Şifa Anlayışı

Marifetnâme Nedir? Kadim İlimlerde Şifa Anlayışı

Marifetnâme nedir?

Marifetnâme, 18. yüzyılda yaşamış büyük mutasavvıf ve âlim Erzurumlu İbrahim Hakkı tarafından kaleme alınmış, İslam düşünce tarihinde insanı, evreni ve ilahi düzeni bir bütün olarak ele alan nadir eserlerden biridir.

Bu eser yalnızca bir tasavvuf kitabı değildir; aynı zamanda:

  • ahlak,

  • psikoloji,

  • astronomi,

  • tıp,

  • matematik,

  • mizaç ilmi
    gibi pek çok alanı bir araya getiren ansiklopedik bir rehber niteliği taşır.

Marifetnâme’nin temel amacı, insanın kendini tanıması yoluyla yaratıcıyı idrak etmesine vesile olmaktır.

Marifetnâme’de insan ve evren anlayışı

Marifetnâme’de insan, mikrokozmos (küçük âlem), evren ise makrokozmos (büyük âlem) olarak tanımlanır. Bu anlayışa göre:

  • Evren nasıl bir düzen ve denge üzerine kurulmuşsa

  • İnsan bedeni ve ruhu da aynı ilahi dengeye tabidir

Bu nedenle Marifetnâme’de insan sağlığı yalnızca fiziksel değil; beden, ruh ve ahlakın birlikte uyumu olarak ele alınır.

“Kendini bilen, Rabbini bilir.”
anlayışı, eserin ana omurgasını oluşturur.

Kadim ilimlerde “şifa” ne anlama gelir?

Günümüzde şifa çoğu zaman hızlı sonuç, kesin çözüm ve anında iyileşme beklentisiyle algılanır.
Oysa Marifetnâme’de şifa kavramı, denge (itidal) merkezlidir.

Şifa = Denge

Marifetnâme’ye göre hastalık:

  • aşırılıkların,

  • dengesizliğin,

  • ölçünün kaybolmasının
    bir sonucudur.

Bu nedenle şifa:

  • bir şeyi “zorla düzeltmek” değil,

  • bozulan dengeyi yeniden kurmaktır.

Bu yaklaşım, kadim tıp ve tasavvuf geleneğinde ortak bir bakış açısını temsil eder.

Marifetnâme’de mizaç anlayışı

Eserde insan mizacı, dört unsur ve dört nitelik üzerinden açıklanır:

Unsur Nitelik
Ateş Sıcak – Kuru
Hava Sıcak – Yaş
Su Soğuk – Yaş
Toprak Soğuk – Kuru

Her insan bu niteliklerin farklı oranlarda birleşiminden oluşur.
Şifa ise bu oranların itidal hâline yaklaşmasıdır.

Bu nedenle Marifetnâme’de:

  • beslenme,

  • yaşam tarzı,

  • çevresel etkenler,

  • kullanılan maddeler
    hep mizacı destekleme bağlamında değerlendirilir.

Doğal unsurların sembolik yeri

Marifetnâme’de taşlar, metaller ve doğal unsurlar modern anlamda “şifa aracı” olarak sunulmaz.
Bunun yerine:

  • evrendeki ilahi düzenin yeryüzündeki yansımaları

  • insan mizacıyla sembolik uyum taşıyan unsurlar
    olarak ele alınır.

Bu bakış açısı, günümüzde doğal taşlar ve bakır gibi maddelerin bilinçli ve dengeli kullanımına etik bir zemin sunar.

Marifetnâme ile modern “enerji” kavramları arasındaki ilişki

Bugün sıkça kullanılan bazı kavramların kökeni, aslında kadim ilimlerde mevcuttur:

Günümüz Kavramı Marifetnâme’deki Karşılığı
Enerji dengesi İtidal
Frekans Mizaç
Aura Ruh–beden uyumu
Astrolojik etki Gezegen tesiri
Doğal taş kullanımı Cevahir ilmi

Bu benzerlikler, Marifetnâme’nin zamansız bir düşünce sistemi sunduğunu gösterir.

Marifetnâme neden bugün hâlâ önemlidir?

Marifetnâme:

  • insanı merkeze alan,

  • doğayla çatışmayan,

  • aşırılıktan uzak,

  • etik sınırları koruyan
    bir şifa anlayışı sunar.

Bu yönüyle eser, günümüz “her şeye çözüm vaat eden” yaklaşımlarına karşı bilinçli bir denge çağrısıdır.

Rumi Şifa yaklaşımı ve Marifetnâme

RumiŞifa.com’da benimsediğimiz anlayış, Marifetnâme’nin çizdiği bu çerçeveyle örtüşür:

  • ❌ Kesin tedavi iddiaları yoktur

  • ✅ Dengeyi destekleyen, bilinçli kullanım vurgusu vardır

  • ✅ Kadim ilimlere saygılı, modern akla açık bir yaklaşım benimsenir

Bu nedenle Marifetnâme, Rumi Şifa’nın yalnızca bir ilham kaynağı değil; felsefi temelidir.

📌 Etik Hatırlatma

Bu yazıda yer alan bilgiler kadim ilimler ve tasavvufi yaklaşımlar çerçevesinde ele alınmıştır.
Hiçbir doğal ürün veya sembolik unsur, tıbbi tedavinin yerine geçmez. Sağlıkla ilgili konularda mutlaka uzman görüşü alınmalıdır.

🔜 Serinin devamında neler var?

Bir sonraki yazılarda:

başlıklarını derinlemesine ele alacağız.

Bloga dön